मानपत्र.. पं. भालचंद्र दामोदर देव उर्फ नाना.

ज्येष्ठ व्हायोलीन गुरू पं. भालचंद्र देव यांना त्यांच्या सहस्त्रचंद्र दर्शनानिमित्ताने शनिवारी ३ डिसेंबर १६ ला गानवर्धनचे संस्थापक, अध्यक्ष श्री. कृ.गो. धर्माधिकारी यांच्या हस्ते त्यांना मानपत्र देण्यात आले. याप्रसंगी सौ. नीला देव यांच्या अमृतमहोत्सवानिमित्ताने  सौ. कुमुद धर्माधिकारी यांच्या हस्ते त्यांचाही सन्मान करण्यात आला..तो क्षण

पं. भालचंद्र दामोदर देव उर्फ नाना. आपल्या कलासंपन्न आयुष्याच्या या टप्प्यावर वयाची ८१ वर्षे पूर्ण करून आपण ८२व्या वर्षात पदार्पण केले आहे. तुमच्या या कलासाधनेचा गौरव करून तुम्हाला पुढील काळात दीर्घायुष्य लाभावे यासाठी स्वरबहार, सांस्कृतिक पुणे आणि तमाम पुणेकर रसिकांच्या साक्षीने गानवर्धनचे संस्थापक, अध्यक्ष श्री. कृ.ग.धर्माधिकारी यांच्या हस्ते हे मानपत्र देताना खूप आनंद होत आहे.

आपला  जन्म मुंबईचा. साल १९३६. आपले वडील दामोदर चिंतामण देव हे ग्वाल्हेर घराण्याचे प्रसिध्द गायक कै. पंडीत अनंत मनोहर जोशी उर्फ अंतूबुवा यांचे शिष्य. वडिलांना प. गजाननबुवा जोशी यांचे व्हायोलीन आवडायचे..आपल्या एका तरी मुलाने व्हायोलीन शिकावे अशी त्यांची इच्छा. यासाठी वडिलांनीच एक छोटे व्हायोलीन आणून त्यांनीच आपल्याला प्रारंभीचे स्वर-तालाचे ज्ञान दिले..

त्यावेळी आपले वय ९ वर्षाचे होते. वडील महापालिकेच्या शाळेत संगीत शिक्षक असल्याने कधी कधी वडील आपल्याला शाळेत व्हायोलीन वाजविण्यास सांगत.

पुण्यात गायक व हार्मानियम वादक पं. बबवराव कुलकर्णी यांच्याकडे मार्गदर्शनासाठी जावू लागलात. त्यांच्याबरोबर साथही करु लागलात

काही काळ आपली मावसबहीण सौ. लीला इनामदार हिच्याकडून काही गाणी वाजविण्यास शिकलात.

डोंबिवलीस पं. गजाननबुवा जोशी यांच्याकडे व्हायोलीन शिकण्याची नामी संधी आपणास प्राप्त झाली. मुंबईत कुठे बुवांचा कार्यक्रम असेल तर आपणच तंबो-याच्या साथीस असत. त्यामुळे मैफलीत बुवा कसे वाजवतात हे आपणास जवळून अनुभवायला मिळाले. १९५६ ते १९५८ या तीन वर्षांच्या काळात आपल्यावर बुवांच्या संगीताचे उत्तम संस्कार झाले.

पुण्यात प्रसिध्द तबला वादक सूर्यकांत उर्फ छोटू गोखले यांच्याकडून आपण तबलाही आत्मसात केलात.

रेडिओवर लागणारे वादन, गायन ऐकून स्वतःच त्यांना साथ करण्याचा रियाज करून व्हायोलीन वादनाचे स्वतःच धडे गिरविलेत. त्यातूनच आपली वाद्यावरची पकड मजवूत झाली.

आकाशवाणीवरील शास्त्रीय वादनाच्या कार्यक्रमाला आपणाला ५३ वर्षं पूर्ण  झाली . आपल्याला खुद्द पं. गजाननबुवा जोशी यांनी उत्तम व्हायोलिन वादनाबद्दल शाबासकी दिली .

टेलिफोन खात्यात तुम्ही ३६ वर्षे सेवा करून २० वर्षे सुवर्णपदकाचे मानकरीही ठरलात.

सरदार आबासाहेब मुजुमदार, हिराबाई बडोदेकर, दत्तोपंत देशपांडे, प्रा. अरविंद मंगरुळकर, प्रा. ग. ह. रानड़े अशा मान्यवरांकडून आपल्या वादनाला दाद मिळाली.

ख्यातनाम गायिका हिराबाई बडोदेकर पं. नागेश उर्फ राजाभाउ खळीकर ,सुप्रसिध्द संगीतकार , गायक गजाननराव वाटवे, बबनराव नावडीकर, अरूण दाते, यशवंत देव , आनंद माडगूळकर, नकलाकार वि.र. गोडे यांच्या बरोबर साथ करण्याचा आपणाला योग आला. `स्वरानंद` संस्थेत अनेक वर्षे साथ कऱण्याची संधी आपणास मिळाली.

पुण्याच्या भारत गायन समाजात सलग ४६ वर्षे व्हायोलीन वादनाचे शिक्षण देण्याचे काम अतिशय निष्ठेने केल्याने संगीतकार नौशाद आलि यांच्या हस्ते  `आदर्श शिक्षक` म्हणून आपला गौरव करण्यात आला.

आपली व्हायोलीन वादनाची कलापरंपरा कन्येला ..सौ. चारूशीला गोसावी यांना दिलीत..त्याही व्हायोलीन वादनात पारंगत असून रसिकांची वाहवा मिळवित आहेत.

आपला नातू रविराज गोसावी उत्तम तबलापटू आहे. नात सौ. मधुरा तळेगावकर यांच्यात स्वर-तालाचे संस्कार मुळातच आहेत.

आपली पत्नी सौ. नीला देव यांनाही गाण्याची आवड..पण संसारातली शिस्त, परंपरा आणि घरची जबाबदारी यामुळे त्यांना आपली आवड जोपासता आली नाही..पण आपणाला त्यांनी पुरेपुर साथ दिली.

सेवानिवृत्तीनंतर येणारे रिकामपण आपल्याला  व्हायोलीनने कधीच जाणवू दिले नाही. वयाच्या ८१ व्या वर्षीही आपण येणा-या साधकांना व्हायोलीन वादनाचे धडे देत आहात. मुंबईच्या  `रायकर व्हायोलीन अॅकॅडमी `कडून आपणाला `व्हायोलीन गुरू `ही उपाधाही दिली गेली.

जगण्यातली शिस्त आणि संगीतातला अचूकपणा  आपल्यात आजही आहे. म्हणूनच आजही आपण तेवढेच कार्य़रत असता.

आपल्या ला यापुढील आयुष्यातही असेच आयुरारोग्य लाभो. संगीत कलेची सेवा करण्याची अधिकाधिक संधी आपणास मिळो हीच नटेश्वरचरणी प्रार्थना .

 पुणे, शनिवार ३ डिसेंबर ,२०१६