त्यांच्या विषयीचा हा मागोवा म्हणजे त्यांच्या धेय्यवेड्या पुणेरीपणाचा एक ज्वलंत आदर्श नमुना...
कलेच्या कार्याची साठी आणि वयाची पंचाहत्तरी सामाजिक उपक्रमातून साजरा करणारे चिन्मय रंगावलीकार म्हणजे वसंत थिटे.
कलाकार आणि कलावंत हे निसर्गाच्या सौंदर्याचे खरे उपासक व भाष्यकार मानले जातात. रांगोळी कलेच्या माध्यमातून चैतन्य निर्माण करतात. रांगोळीचे ठिपके जोडणाऱ्या या रंगरेषांच्या अप्रतिम कलेचा उपयोग मानवतेच्या दृष्टिकोनातून माणसे व मने जोडण्यासाठी-गुंफण्यासाठी व्हावा यासाठी सदैव प्रयत्नशील राहून वसंतरावांनी सामाजिक बांधिलकी-एकात्मता-विश्वशांती व विश्वबंधुत्वाचा संदेश समाजात व जनमानसात पोहोचविला. कलासंपन्न व कलासमर्पित जीवनाचे साठावे वर्ष व वयाचा अमृतमहोत्सव एका आगळ्या-वेगळ्या सामाजिक उपक्रमातून व संकल्पनेतून साजरा करण्याचा संकल्प थिटे यांनी केला आहे.
मातोश्रींकडून मिळालेला हा कलेचा वारसा त्यांनी केलेले समाजकार्य आजही वयाच्या ७५ व्या वर्षीसुद्धा हे माझे नाही म्हणून सुरुच आहे.
आता गाडी थोडी थकली. वाकली. पण संस्काराचे बीज कायम आह. ते त्यांनी मुलांमध्ये रुजविले. जोपासले..
वसंतराव मूळचे पुण्यातील खेडचे रहिवासी. राजगुरुनगर येथे आई-वडिलांच्या सहवासात सुसंस्काराचे व रंगावलीकलेचे धडे घेतले. घरची परिस्थिती बेताचीच असल्याने जास्त शिक्षण घेता आले नाही. अर्थार्जन आवश्यक होते. त्यासाठी गाव सोडून ते पुण्यात आले. अभिजात कलेची साथ व स्वत:चा आत्मविश्वास जोडीला होताच. पुण्यातील एक स्नेही माधवराव, अनंतराव गीर बंधू परिवार यांच्या सहकार्याने पीएमटीमध्ये नोकरीस रुजू झाले. उत्तम व प्रमाणिक कार्यपद्धतीमुळे उच्च पदभार प्राप्त होत गेला. थिटे यांच्या पत्नीसुद्धा या रंगावली कलेत पारंगत आहेत.
वसंतरावांनी अत्यंत निरपेक्ष वृत्तीने-आनंदाने आपल्या नयनरम्य रंगावलीचे सादरीकरण व रंगावली प्रदर्शन, अनेक सभा-समारंभ-देवस्थाने, सामाजिक संस्थांच्या कार्यक्रमस्थळी, वृद्धाश्रम, ज्येष्ठ नागरिक संघाचे कार्यक्रम व प्रत्येक अधिवेशन, महाअधिवेशन (एसकॉफ-फेसकॉम-आईसकॉन) चिन्मय मिशन, आदित्य प्रतिष्ठान अशा अनेक ठिकाणी पुढाकार घेऊन केले. प्रथम पुण्याचे ग्रामदैवत कसबा गणपती मंदिर, दगडूशेठ हलवाई मंदिर, मोदी गणपती सिद्धीविनायक मंदिर, सार्वजनिक अखिल मंडई गणपती मंडळासमोर गेल्या ५० वर्षांपासून रंगावली सेवा आहे.
रंगावली प्रदर्शनाच्या जागी रांगोळीच्या बाजूलाच एक दानपेटी ठेवण्याची पद्धत आहे. येणाऱ्या प्रेक्षकाने त्यात फक्त एक रुपया तोसुद्धा ऐच्छिकपणे टाकण्याचे आवाहन वसंतराव करतात. समाजकार्यासाठी निधीसंकलनाचे काम इतके सहजसोपे करणाऱ्या कलाकाराचे हे आवाहन रसिक प्रेक्षक आनंदाने स्वीकारतात व बघता बघता दानपेटी भरून जाते. त्यामध्ये स्वत:चा वाटा घालून तो संपूर्ण निधी विविध मानवी सेवा सामाजिक संस्थांच्या, देवालयाच्या कार्यासाठी म्हणून पुन्हा समाजालाच अर्पण करतात.
आजपर्यंत दहा लाखावर निधी अनेकविध सामाजिक उपक्रमांसाठी समर्पित केला आहे. तसेच आळंदी, पंढरपूर देवस्थान, चिन्मय मिशन, ज्येष्ठ नागरिकांसाठी असणारे उपक्रम, कार्यक्रम, सर्व छोटे मोठे अधिवेशन यासाठी एक ते दीड लाखांची मदत केवळ रांगोळी प्रदर्शनाद्वारे उपलब्ध करून दिली आहे. यामागे सामाजिक बांधिलकी व कर्तव्याची जाणीव तर आहेच, परंतु माझी रंगावली कला व त्यातील निपुणता-अचुकता त्यासाठी घ्यावे लागणारे कष्ट हे सर्व ईश्वरीप्रसाद आहे व त्याचा उपयोग देव-देश व मानव यांच्यासाठी सेवाभावी वृत्तीतून व्हावा हा ईश्वरी संकेत आहे, असे स्वत: वसंतरावांचे मत आहे.
माउलींच्या समाधीशी वसंतरावांचे व सुहासिनीताईंचे अतूट नाते आहे. वसंतरावांचे गुरू- गुरू सोनोपंत दांडेकर यांच्या सहवासात वयाच्या २० व्या वर्षी वसंतरावांनी सुरू केलेली वारी आता वयामुळे थोडी सैल झाली. पण तरीही वाहनाने प्रवास करुन ते कांही ठिकाणी आजही रांगोळी काढतात. तेवढ्याच भक्तिने आणि भाविकतेने.
थिटे उभयतांनी आपल्या ५० व्या आळंदी-पंढरपूर वारीच्या निमित्ताने व ज्ञानेश्वर माउलींच्या ७११ व्या संजीवन समाधी दिवशी, मतिमंद, मूक-बधिर, अनाथ, अपंग, अंध व्यक्ती, लहान मुले, अनेक वृद्धाश्रम, समाजसेवी संस्था, शाळा, अनाथाश्रम यामधील सव्वा लक्ष लहान-मोठय़ा व्यक्तींना तसेच मुला-मुलींना रांगोळीचे मोफत प्रशिक्षण देऊन ज्ञानेश्वरीची एक प्रत, हरिपाठ, मनाचे श्लोक अशी पुस्तके भेट म्हणून दिली. तसेच दूध, साखर, पोहे असा माउलींचा प्रसाद सव्वा लक्ष मुलांना खाऊ घालून आळंदी येथे संकल्पनाची सांगता केली. त्यापूर्वी ७०० वर्षपूर्ती सोहळ्यात ज्ञानेश्वर मंदिरात दिव्यांची रोषणाई वसंतरावांनी केली होती. संकल्पाचाच एक भाग म्हणून थिटे उभयतांनी रांगोळी प्रदर्शन, प्रशिक्षण व निधी संकलन यासाठी स्कूटरवरून भारतभर भ्रमंती केली.
वसंतरावांना या कार्यात अनेक गुरुवर्य साधुसंतांचे सद्गुरूंचे शुभाशीर्वाद लाभले आहेत. या साधुसंतांच्या आशीर्वादाच्या शिदोरीवरच तथा दिग्गज कलाकार, पंडित भीमसेन जोशी, ज्येष्ठ गायिका लता मंगेशकर, आनंदरसिक पु. ल. देशपांडे, कुसुमाग्रज, मंगेश पाडगावकर अशा अनेकांकडून कौतुक व शुभेच्छा मिळाल्या आहेत.
आज ते पूर्ण समाधीनी आहेत. भक्तिचा मार्ग त्यांच्याकडून रांगोळीच्या रेखाटणायतून जातो..तेच त्यांचे कार्य अखंडपणे आणि मनाजोगते घडावे...एक आदर्श घालून देणारे हे रंगावली कलावंत...तृप्तीच्या भावनेला साथ देणा-या सौ. सुहासिनी थिटे यांचेही मनापासून अभिनंदन..कौतूक..
- सुभाष इनामदार,पुणे
subhashinamdar@gmail.com
9552596276
