डॉ. वीणा देव अतिशय संवेदशील व्यक्तीमत्व...!

 डॉ. वीणा देव यांनी गुणवत्तेशी आणि जीवनमूल्ये यांच्याशी कधीही तडजोड केली नाही.. प्रा. मिलिंद जोशी..

ज्येष्ठ साहित्यिक डॉ.वीणा देव.. यांची श्रद्धांजली सभा

मसाप सभागृह..५ नोव्हेंबर .२०२४

परिचयाचे वेगवेगळे परीख त्यांना काळाच्या वेगवेगळ्या टप्प्यावर जरी सहज मिळाले असले तरी डॉ. वीणा देव या नावामागची जी जादू होती ती त्यांना अखेपर्यंत मिळत गेली त्यामागे त्यांची साधना होती. सर्जनाच्या सर्व वाटा चोखाळल्या.

त्यांनी उत्तम ललित लेखन केेले..चरित्र लेखन केले. महत्वपूर्ण लेखन केले..संपादन केले. आणि अभिवाचनाच्या माध्यमातून त्यांनी जे साहित्य विश्वात जे योगदान दिले ते अत्यंत मोलाचे आहे..

उद्या जर साहित्यिक अभिवाचनाचा इतिहास लिहिला गेला त्यासाठी डॉ. वीणा देव यांचे पहिलं मानाचे पान असेल.

केवळ वाचिक सामर्थ्यावर कळस अध्याय गाठू शकतो याचा आदर्श वस्तुपाठच त्यानी घालून दिला.

व्यासंग आणि विद्यार्थी प्रिय असणे हा दुर्मिळ एक भाग्ययोग त्यांना लाभला होता.

साहित्य परिषद हे त्यांचे माहेरघर होते.

अतिशय संवेदशील व्यक्तीमत्व..त्यांनी गुणवत्तेशी आणि जीवनमूल्ये यांच्याशी कधीही तडजोड केली नाही..

सत्वशिल जगण्याचा आदर्श वस्तुपाठ देव दांपत्याने घालून दिला होता. आपल्या अटींवर जगणाऱ्यात विजय आणि वीणा देव यांचा उल्लेख आवर्जून करावा लागेल.

दुर्ग साहित्य संमेलन भरविण्याचा वेगळा उपक्रम करून एक अलक्षीत विषयाकडे समाजाचे लक्ष वेधले .

सर्व क्षेत्रातल्या..सर्व वयोगटातील लोकांशी मैत्र कसे जपावे याचे उदाहरण त्यानी घालून दिले..

सभेचे अध्यक्ष मसापचे कार्याध्यक्ष प्रा.मिलिंद जोशी..

ज्येष्ठ साहित्यीक भारत सासणे..

त्यांनी केलेला अभिवाचन हा प्रकार समाजात..सर्वदूर पोचविला..समाजाला जीवाचा कान करून कसे ऐकायचे त्याचे संस्कार त्यांनी केले.

गोनिदांचे साहित्य आणखी पुढे नेण्याचे कार्य त्यांनी मृण्मयी प्रकाशन माध्यमातून नेटाने केले.

मृणाल देव - कुलकर्णी..

अखेरच्या वळणावर यावा मंद सुगंधी असा फुलोरा..

थकले पाऊल सहज उठावे आणि सरावा प्रवास सारा..

तो दीड दिवसाचा पॅच होता.. आणि जाणवत होते की हे आता होऊन जावे सारे..

एक अत्यंत समृध्द आयुष्य ती जगली.. आप्पांनी अतिशय तिच्यावर प्रेम केलं..

लाख मोलाचे संस्कार केले..साहित्यिक, सांगेतिक , माणसे जोडण्याचे .. माणसे जपण्याचे संस्कार ..संस्कार ..आणि जे जे आपल्याकडे आहे ते देऊन टाकण्याचा संस्कार तिच्यावर झाला..

आदर्श साहचर्य म्हणजे काय त्याचे उदाहरण माझ्या आई..वडिलांनी आपल्या कृतीतून दाखवून दिले.

वडिलांनी जे उत्तम साहित्य निर्माण केले ते ध्यास म्हणून पुढच्या पिढीपर्यंत तिने पोचविले..त्याला लोकांनी उत्तम साथ दिली.

निरलसपणा..लोभसपणा तिच्यात होता..देण्याचे संस्कार तिने केले.. ते देणे पुढच्या पिढीपर्यंत पोचविणे हे आपले काम आहे..

मधुरा देव...

मुलांच्या पोटात सकस अन्न जावं आणि मुलं सुदृढ व्हावीत अशी आईची इच्छा असते. ...तसा तिने अतिशय आग्रहाने ..हट्टाने आमच्या कानावर, डोळ्यावर, मनावर उत्तम संस्कार होतील असे संगीत.. असं साहित्य , असेच विचार आमच्यावर बिंबवले..

सगळे साजरे करा..प्रत्येक गोष्टीत आनंद घ्या.हेच तिचे सांगणे असे.

वि.दा. पिंगळे..

गो नी दांची समृध्द साहित्य परंपरा..उत्तम जपली.. ज्यांचे जगणे आणि वागणे अजरामर असते त्यात वीणा देव या होत्या.

प्रा. प्रकाश भोंडे..

स्वरानंद..यशवंत देव.. साहित्य, संगीत क्षेत्रात..

कार्यक्रमात सहभाग वीणा देव यांनी घेतल्याच्या आठवणी..आजही कायम आहेत..

संजय नहार..

गोनिदा.. वीणा देव... या आजोबा.. मुलगी आणि देव कुटुंबीयांनी जपलेली समृद्ध साहित्य परंपरा शेकडो वर्षे जिवंत ठेवणे हिच त्यांना खरी श्रद्धांजली ठरेल..

सुभाष इनामदार..

शिक्षण,संगीत, साहित्य, नाट्य, उत्तम अभिवाचक, संवादातून रंगभूमीवर व्यक्त होणाऱ्या उत्तम रंगकर्मी आणि विद्यार्थी प्रिय शिक्षिका..या सर्वात त्यानी समाजमनावर आपला ठसा उमटविला होता.

श्याम भुर्के...

त्यांची खरी पुस्तके ही आप्पा आणि निराताई.. ( आई)..हीच होती.. ते साहित्य संस्कार आणि गुण वीणा देव यांच्याकडे आले. दुर्ग साहित्य संमेलन भरविण्यात पुढाकार..

त्यांच्याकडून सर्जनता, कधीही म्हणायचे नाही कंटाळा आला ..हे शिकायचे.. आपले कुटुंब एकत्र करून दर्जेदार अभिवाचन कार्यक्रम करण्याचा इतिहास त्यानी घडविला.

सूर्यकांत पाठक..

उत्तम वलयांकित लेखिका , वक्त्या असूनही त्यांनी कधी माणुसकी कधी सोडली नाही..

हेच त्यांचे वैशिष्ठ्य होते..

नीलिमा गुंडी..

त्यांनी गोनिदांच्या कादंबऱ्या ज्या पद्धतीने

अभिवाचन केले त्याची विशेष नोंद घ्यायला हवी. भाषा किती प्रकारे संजीवक असते..त्याचा प्रत्यय श्रोत्यांना त्यातून येत होता. शब्दोच्चार, स्वराघात, शब्दाचा रोख आणि भाषेचा पोत याचा संस्कार त्यातून येत होता.यातून त्यांनी मराठीच्या वाचन संस्कृतीला नव संजीवन दिले.

त्यानी आपल्या वडिलांच्या साहित्याचे मोल ओळखून आपला वेळ देऊन ते पुढच्या पिढीपर्यत पोचविण्याचे काम केले.

राजन लाखे..

शांता शेळके यांची पैठणी..त्यानी शांता शेळके यांच्या जन्म शताब्दी निमित्त त्यानी आपल्या शैलीत कशी सादर केली त्याचा अनुभव दिला.

विनोद कुलकर्णी..

शाहू कॉलेज मध्ये त्या उत्तम शिकवायचा..त्यांचे नाव पुण्यातल्या रिक्षावाल्याने कसे काढले त्याची ताजी आठवण..

निलेश देशपांडे..

त्या स्वयंप्रकाशी होत्या..त्यांनी आपली स्वतंत्र शैलीत निर्माण केली होती.

त्या अतिशय भावना प्रधान होत्या. कुठे थांबायचं हे त्यांना माहीत होते..आता बास..आयुष्याबद्दल त्यानी तेच केलं.

नारायण ढेपे..

त्यांच्यामुळे अनेक लोकांना पहाता आले.. अनुभवता आले.

त्यांनी घडविले..संस्कार केले..माझ्यासाठी सावली होत्या त्या..माझ्यासारखे कित्येक विद्यार्थी शाहू कॉलेज मध्ये घडविले.

बबन मिंडे ..

मुलांनी काय चांगले वाचवे..काय चांगले पहावे यांचे संस्कार बाईंनी आमच्यावर केले. पाठ्यपुस्तकं यांच्याशिवाय दुसरे वाचायला न मिळणाऱ्या ग्रामीण भागातल्या मुलाला त्यानी जवळ केलं आणि समृद्ध आयुष्य कसं असावं ते शिकविले..ती श्रीमंती माझ्याबरोबर राहील..

उल्हासदादा पवार..

आई..वडिलांनी केलेले उत्तम संस्कार यातून विद्यार्थीप्रिय प्राध्यापक म्हणून त्या घडल्या.

त्यांच्या चेहऱ्यावरून मनातली प्रसन्नता ..सात्विक भाव काय असतात ते कळत होते.

निरपेक्ष , प्रत्येक माणसावर निरागस प्रेम करणाऱ्या वीणाताई.

प्रास्ताविक मसापच्या कार्यवाह सुनिताराजे पवार यांनी केले.

शब्दांकन..सुभाष इनामदार, पुणे

subhashinamdar@gmail.com

नृत्य निपुण प्राजक्ता माळी..ह्यांच्या उत्तम निर्मितीला दाद द्यायलाच हवी..!

शिवशाहीर बाबासाहेब पुरंदरे यांच्या  "फुलवंती" या कादंबरीवर आधारित   हा चित्रपट हा पेशवेकाळात असलेले कलेचे महत्व आणि बुद्धिमान व्यक्तींचा असलेला मान  दाखविणारा एक उत्तम आविष्कार.... म्हणजे फुलवंती..! 

हा चित्रपट काढणे आणि तोही इतक्या देखण्या पद्धतीने सादर करणे हे खरोखरच शिवधनुष्य..ते पेलण्याचे  साहस या चित्रपटातून यशस्वी झाल्याची नक्कीच नोंद घ्यावीशी वाटली.

प्रत्येक घटना..त्यातल्या व्यक्तिरेखा तुम्हाला खिळवून ठेवतात.. नृत्याची भक्कम  बाजू तुमचे मन प्रसन्न तर करतेच पण त्यासाठी घेतलेले प्रयत्न बेफाट आहेत..

हा चित्रपट कलाप्रेम ..आणि दिलेल्या  शब्दांचे महत्व  पेशवे काळात किती असामान्य होते ..आणि न्याय देणारे पेशवे कलेचा आणि बुद्धिमत्तेचा किती आदर करीत होते..त्याचेच दर्शन फुलवंती मध्ये घडते..

चित्रपटात अनुभवताना व्यक्तिरेखांचे संवाद तुम्हाला त्यातून नेमका परिणाम देतात..प्रवीण विठ्ठल तरडे..यांनी ही बाजू समर्थपणे पेलली आहे.

कुठेही अवस्तवता नाही..नेमके काय साध्य करायचे आहे ते लेखक जाणून आहे..प्रसंगांचा परिणाम साधणारे आणि व्यक्तिरेखांचे महत्व ओळखून चित्रपट घडत राहतो..

नर्तकीचे आणि नृत्य कलेचे महत्व ओळखून फुलवंतील दिलेली  भरपूर स्पेस..यातून सौदर्य अधिकाधिक बाहेर येते..

पुण्यातील वातावरण दाखविताना थोडक्या व्यक्तिरेखांच्या रूपाने सहज उलगडत जाते..

पेशवाई..दरबार.. त्यांची पात्रनिवड..आजूबाजूचे वाडे..वाड्यांची सुंदरता..प्रसन्नता..दरबाराचे भव्यपण..

नृत्य कलेतील बारकावे.. घुंगरूचे महत्व..पखावाजातील नादमयता..त्यासाठी शास्त्रीबुवा  यांनी घेतलेले परिश्रम..आणि सर्वात महत्वाचे म्हणजे नृत्याला महत्व देऊन नटविलेली  अतिशय उत्तम गाणी..

नाजूक आणि कलानिपुण फुलवंती..प्राजक्ता माळी यांच्या उत्तम ..देखण्या सादरीकरणातून चित्रपटभर भारून  राहते..

देखणा..रुबाबदार..आणि बुद्धिमान असलेल्या 

व्यंकट शास्त्री यांना गाष्मिर महाजनी यांनी भारदस्त ..आणि नेमक्या भावनिक प्रसंग साकारून उभा केला आहे..

लक्ष्मी या व्यक्तिरेखेत सोज्वळ रुपात देखण्या दिसत होत्या स्नेहल तरडे.. पण भुमिकेपेक्षा दिग्दर्शक म्हणून त्या अधिक प्रभाव पाडतात..

प्रसाद ओक, वैभव मांगले, ऋषिकेश जोशी,  समीर चौघुले,  चिन्मयी सुमित,  मंगेश देसाई,  वनिता खरस्त, जयवंत वाडकर...साऱ्याच कलाकारांनी चित्रपट अधिक परिणामकारक केला आहे..

अविनाश - विश्वजित या संगीतकार जोडीने गाणी ऐकत..नव्हे तर पहात रहावीत अशी छान घडविली आहेत.

आर्या आंबेकर, वैशाली म्हाडे, राहुल देशपांडे,  बेला शेंडे यांनी गायलेली गाणी मनावर अधिराज्य गाजवतात.. यातली गीते स्नेहल तरडे , वैभव जोशी आणि विश्वजित जोशी  ,डॉ. प्रसाद बिवरे, मंदार चोळकर याची आहेत..त्यांना दिव्य मराठीचा गंध आहे.. आहेत..त्याला अर्थ आहे.

घुंगरू आणि पखवाज यांचे नाते उलगडत 

जाणारा हा चित्रपट..

चित्रपट पहातो त्या महेश लिमये यांच्या उत्कृष्ट सिनेफोटोग्रफीच्या माध्यमातून..

रंगसंगती आणि परिणामकारकता सारेच यात उठून दिसते..

खरे तर बरेच काही लिहिण्यासारखे आहे..पण शब्द संपतात..तिथे चित्रे दिसू लागतात..

तसा हा नेहमीच्या कौटुंबिक पठडीत नसलेला कलात्मक दर्शन घडविणारा इतिहास..सौदर्य आणि कला..शास्त्र याकडे लक्ष वेधणारा  चित्रपट बनविल्यांद्दल ..एक मराठी  प्रेमी म्हणून प्राजक्ता आणि स्नेहल आणि सर्व  त्यासाठी कलाकारांचे आभार मानले पाहिजेत. 

तुम्ही आम्हाला अधिक समृध्द केलेत..

चित्रपट गृहात जाऊनच या फुलवांती.. चा अनुभव घेणे अधिक उत्तम राहील..

प्राजक्ता माळी यांच्या उत्तम  आणि धाडसी निर्मितीमुळे  हा चित्रपट एक सुंदर कलाकृती पाहिल्याचे समाधान मिळते..

या गोष्टी खटकतात....

एक म्हणजे फुलवंती.. यांची भाषा..मध्येच त्या ग्रामीण बोलीत बोलतात..तर बरेच वेळा..शुद्ध मराठीत..आणि कशी दोन्हींची सरमिसळ होते..

दुसरे म्हणजे.. फुलवंती.. यांना पुण्यात नृत्य सादर करण्यासाठी बोलाविले जाते..तेंव्हा त्या तलावात नहात असतात.. ह्याची काय आवश्यकता होती.. 

यमुनाजळी..किंवा.. देरे कान्हा..डोक्यात होते की काय..नकळे..!

उच्च बुद्धिमत्ता असलेला माणूस..सहज बाहेरच्या न जाणाणाऱ्या स्त्रीला  चुकून वेश्या..म्हणणे..

आणि पखवाज वादक होण्यासाठी असा आटापिटा करणे..

एक नोंद..म्हणजे चित्रपट संपल्यावर जेंव्हा  सहभागी कलाकारांची नामावली दाखविली जाते ...त्यानंतरही प्रेक्षक चित्रपटगृह सोडत नाहीत..शेवटचे नृत्य अनुभवत असतात..हा परिणाम चित्रपटाचा..

- सुभाष इनामदार, पुणे

subhashinamdar@gmail.com 

#Prajakttamaali #snehaltarde 

 #फुलवंती #Fulwanti

उत्तम अभिनयाने आणि संगीताने सादर झालेली खणखणीत कलाकृती.. गोष्ट संयुक्त मानापमानाची..!

मराठी रंगभूमीवर १९२१ साली संगीतसूर्य केशवराव भोसले आणि नटसम्राट बालगंधर्व यांच्या एकत्र प्रयत्नातून टिळक फंडासाठी झालेल्या संयुक्त मानापमान या नाटकाने जो इतिहास घडविला त्यावर आधारित हे नाट्य...

यातली नाट्यमयता आणि तो काळ..आणि प्रत्यक्ष कलावंतांनी संगीत भूमिकांनी रसिकांवर केलेला परिणाम..त्याचा समजावर झालेला परिणाम सारेच या नाटकातून परिणामकारक बाहेर आले आहे.

शंभर वर्षाहून अनुभवलेल्या अभूतपूर्व घटनेला आपल्या अभ्यासपूर्ण लेखनातून अभिराम भडकमकर यांनी साकारलेल्या कलाकृतीला आपल्या लेखनातून मोठ्या हुशारीने ..कुठेही त्याचा इतिहास जसाच्या तसा बाहेर आणला.

मानापमान नंतर सौभद्र..नाटक करून बालगंधर्व यांना द्रौपदी नाटकाच्या कर्जातून बाहेर काढण्याचं केशवराव यांनी ठरविले होते..मात्र विषमज्वराने त्यांचा अकस्मात मृत्यू झाल्याची..आलेली बातमी कळताच बालगंधर्व यांच्या मनाला धक्का बसला..आणि तोच या नाटकाचा शेवटचा प्रवेश ठरला

.

हृशिकेष जोशी यांनी तेव्हढ्याच तयारीने रंगभूमीवर उभी करून..तरुण पिढीला प्रेरणादायी ठरतील अशी कलाकृती रसिकांच्या भेटीला आणली आहे..

तीच म्हणजे हे गोष्ट संयुक्त मानापमानाची.. हे नाटक.

संगीत नाटकाच्या आणि एकूणच नाटकावर प्रेम करणाऱ्या सर्व मंडळींना पाहताना यात विलक्षण अनुभव मिळेल.. आजची तरुण पिढी आपल्या परंपरेचे जतन किती उत्तम रित्या मांडण्याचे कौशल्य दाखवीत आहे ..हेच नाटक पाहून दाद द्यायला अभिमानाने तयार होईल..एव्हढी

ताकद या कलाकृतीत आहे हे नक्की.

अशी कलाकृती रसिकांच्या भेटीला आणल्याबद्दल आधी निर्माते नाट्यसंपदा कलामंचे अनंत वसंत पणशीकर आणि चंद्रमंगल आर्ट्स .. शौर्य प्रोडक्शनचे श्यामराज पाटील यांचे मनापासून अभिनंदन करायला हवे.

नांदी..ते भैरवी असा हा संगीत प्रवास कौशल इनामदार यांच्या मार्गदर्शनाने नाटकात सजला..बहरला..

याला प्रदीप मुळ्ये यांचे प्रकाश आणि रंगसजावट आणि मधुरा रानडे यांची वेशभूषा अधिक तेजोमय करते.

मी पुण्यात १३ ऑक्टोंबर २४ रोजी प्रयोग पाहिला त्यात

ओंकार प्रभुघाटे... धैर्यधर ..गाणारा केशवराव

अजिंक्य पोंक्षे..भामिनी..बालगंधर्व

( पायाला दुखापत झाली असताना.. बँडेज बांधून त्यानी ज्या पद्धतीने भामिनीची पदे ..आणि सूत्रधाराच्या भूमिका केल्या..त्याला दाद द्यायला हवी..)

आशिष नेवाळकर...बालगंधर्व,( गद्य)

ऋषिकेश वांबुरकर..केशवराव .( गद्य)

श्यामराज पाटील .. लक्ष्मीधर,

प्रद्युम्न गायकवाड, परमेश्वर गुट्टे, ऋत्विज कुलकर्णी, आशिष वझे, निरंजन जाविर, श्रीराम लोखंडे,अश्विनी जोशी..या कलाकारांनी आपल्या कलेतून आम्हाला हा विलक्षण देखण्या कलाकृतीचा आनंद दिला.

संगीत मार्गदर्शन आणि ऑर्गन - सुशील गद्रे

तबला - अथर्व आठल्ये..

* केशवराव यांचे तरतरीतपण..आणि कोल्हापुरी भाषेचा लहेजा..

* बालगंधर्व..यांच्यातला मृदू पण आयुष्यातील धक्के खाऊन आलेला सहजी स्वभाव..

* संगीत गाणाऱ्या बालगंधर्व यांच्या पुरुषाने स्त्री वेशात केलेल्या हळव्या आणि पद्यातून उमटणाऱ्या पदांच्या जागा..

* केशवराव आणि बालगंधर्व यांचे नट आणि नाटकासाठी..कलावंतांसाठी असलेले प्रेम..

आणि कलेविषशी निष्ठा..

*देशप्रेम..आणि टिळक यांचे प्रती असलेला भाव..

* त्या काळाचे दर्शन घविणारे प्रसंग..

* नाट्यप्रयोग सादर होण्यापूर्वी केशवराव..आणि बालगंधर्व यांच्यातले संबंध दाखविणारा दूध आणि पानाची देवाणघेवाण करणारा मेकअप करतानाचा प्रसंग..

* गद्य नट वेगळे..आणि संगीत भूमिका सादर करणारे पात्र वेगळे..

* नाटकाच्या लेव्हलच नाट्य हलते राहण्यासाठी केलेला उपयोग...

* मानापमान नाटकातील गाजलेल्या पदांची कलावंत म्हणून केलेले उत्तम सादरीकरण..

* एकाच नाटकात प्रयोगशील ..आणि तेव्हढेच उत्तम नेपथ्याचा केलेला उपयोग...

* इतिहास अभ्यासून लेखकाने तयार केलेली ही परिणामकारक नसऱ्य..

* नाटक सतत घडत रहाण्यासाठी हृषीकेश जोशी यांनी केलेला मंच वापर..

* तरुण कलावंत घेऊन सादर झालेला परिणामकारक संगीत नाटकांचा प्रयोग..

* नाट्यक्षेत्रात इतिहास घडविणाऱ्या ऐतिहासिक घटनेला पुन्हा नव्याने उजाळा देणारी रांगमंचावरील घटना..

* तरुण कलावंतांनी आपल्या परंपरेचा वारसा पुढच्या पिढीपर्यंत पोचविण्याचा हा उत्तम प्रयत्न..

* कालानुरूप बदलूनही काळाची पावले ओळखून केलेला हा नाट्य निर्मिती करण्याचा निर्णय..

_ सुभाष इनामदार, पुणे

subhashinamdar@gmail.com

रंगभूमीवरचा एक धमाल अनुभव ..स्थळ आले धावून..!

 

गिरीश ओक आणि संजय मोने या जोडीने पौर्णिमा तळवलकर यांच्या सोबत रंगभूमीवर दिलेला धमाल अनुभव दिला..स्थळ आले धावून..!

बरेच दिवसांनी  उभयतां भरपूर हसलो..मार्मिक .. विनोद..निखळ मनोरंजन..आणि नाटकातील सहज घडणारी गोष्ट प्रत्यक्ष अनुभवून खूप समाधान वाटले..

निवृत्त झालेल्या शिक्षकाला ( संजय मोने )जोडीदार हवा असतो..तो मिळावा यासाठी त्याने आपले नाव एका विवाह संस्थेत नोंदवितो.. लांबून पाहिलेली एका कीर्तनकार बाई ( पौर्णिमा तळवलकर )आपली व्हावी याचा ध्यास घेतो..तिच्याशी  मनातून प्रामाणिकपणे प्रेम करतो..तिच्याशी लग्न करण्याची स्वप्ने पहात असतो..

त्यासाठी ती विवाह संस्थेत नाव नोंदवितो.. पण विवाह संस्थेचा चालक ( गिरीश ओक )हे बंध जुळविण्याच्या प्रयत्नात तोच  तिच्या प्रेमात पडतो...यातून एकाची निवड करण्यासाठी विविध मार्गातून  नेमका निर्णय काय होतो..आणि अखेरीस ही रेस कोण जिंकतो..ह्याची उत्तरे नाटक पाहिल्यानंतर तुम्हाला मिळतील.

एका अर्थाने हा प्रेमाचा त्रिकोण.. यात मात्र  ज्याला जे हवे असते तेच अखेरीस प्राप्त होते हे विशेष.  एकाकी असलेल्या दोन ज्येष्ठ स्त्री..पुरुषांना..आपल्या एकाकी जीवनात जोडीदार हवा असतो..मग ती सहसुलभ भावना  तरुण पणी जशी जपावी तशी तयार होणे स्वाभाविक ..ही  प्रेमकहाणी पाहताना तुम्ही त्यात सहज गुंगून जात त्याचा मनमुराद आस्वाद घेता.

डॉ. गिरीश ओक आणि संजय मोने यांनी आपल्या  सहसुलभ ..खुसखुशीत संवादातून आणि त्यांच्या परिपक्व देहबोलीतून असे काही बेमालूमपणे नटवितात  की त्यातून ते रसिकांना दोन तास हास्यरसाचा  आनंद देतात. शरदचंद्र रामचंद्र चंद्रात्रे.. झकपक..स्मार्ट  आणि बेरक्या..मिश्किल..तर दुसरा   सुभाष शांताराम फडतरे.. आदर्श शिक्षक..सत्यावर विश्वास ठेवणारा, वरवर गबाळा.. पैशापेक्षा प्रेमाशी प्रामाणिक असलेला माणूस.

संजय मोने राधाकृष्णन् बनून श्रावणी याचेवर आपली छाप पडावी यासाठी घडविलेला अफलातून प्रसंग फारच उत्तम साकारला गेला आहे.. त्यात गिरीश ओक त्यांना..अतिक्रमण विभागाचे अधिकारी..आणि गुंडांशी  सामना करणारा रजनीकांत..बनवून हे काही दर्शन घडविले आहे..ते  पाहताना रसिक हासून हासून बेजार होतात..

आणि शेवटी श्रीकृष्णाच्या मंदिरात श्रावणी  कुणाच्या गळ्यात वरमाला घालणार ..ती उत्सुकता वाढविणारा प्रसंग ज्या काही पद्धतीने रांगवितात त्याला दाद द्यायला हवी.

पूर्णिमा तळवलकर यांनी तेव्हढीच तयारीने उभी केलेली श्रावणी मेहेंदळे यांची  ..व्यक्तिरेखा तुम्हाला सहज सुंदर भासेल. किर्तनकाराच्या भूमिकेत त्या शोभतात.. ठसका..प्रेम.. आणि उत्सुकता सारेच त्यांच्या अभिनयातून व्यक्त होते.

उत्तम नेपथ्य ( तिसऱ्या आंकातील  भव्य आणि देखणे कृष्ण मंदिर ), परिणामकारक प्रकाशयोजना, साजेसे पार्श्वसंगित..साऱ्यातून नाटक मनात घर करते..

हेमंत एदलाबादकर यांनी पहिल्या अंकात हास्य फुलविले..तर दुसरा अंक थोडा गंभीर करून.. नाटकातली रहस्य..आणि पुढे काय होईल ही  उत्कंठा शेवटपर्यंत टिकवून  ठेवली आहे.

समाजातील एका वेगळा  विषय.. ज्येष्ठ असलेल्या..पण लग्न करू इच्छिणाऱ्या लोकांचा प्रश्न नाटकाच्यमाध्यमातून हळुवार प्रेमकहाणीतून  नाटकातून अधोरिखित केला आहे.

ते जेव्हढे लेखक म्हणून मनात ठसतात तसे ते दिग्दर्शक म्हणूनही आपली कमाल दाखवितात..

रंगभूमीवर नाटक कसे दिसावे आणि ते सतत हालते राहून ते रसिकांच्या मनात कसे उतरेल याची काळजी त्यानी घेतली आहे.

मंगल विजय केंकरे यांची ही निर्मिती पाहताना उत्तम  विनोदी नाटक रंगभूमीवर पाहिल्याचे समाधान मिळते.

स्थळ आले धावून..हे नाटक पाहण्यासाठी रसिकांनी आवर्जून जावे..आणि  सहज विनोद..आणि कलावंतांनी साकारलेल्या भूमिका..पाहून दाद द्यावी..!

- सुभाष इनामदार, पुणे

subhashinamdar@gmail.com

३८ कृष्ण व्हीला.. खिळवून ठेवणारा अनुभव..!

३८ कृष्ण व्हिला...डॉ. गिरीश ओक ..डॉ. श्वेता पेंडसे .. खिळवून ठेवणारा अनुभव .. ! मराठी रंगभूमीवर एक वेगळा विषय आणि त्याची अशी उत्तम मांडणी झाल्यामुळे मराठी रंगभूमीवरील एक उत्तम नाटक या श्रेणीत ३८ कृष्ण व्हिला ..नक्कीच समाविष्ट केले जाईल..

देवदत्त कामत आणि नंदिनी मोहन चित्रे या दोन व्यक्तिरेखा तुम्हाला सव्वादोन तास त्या रंगवकाशात जखडून ठेवतात..आणि त्यातूनच ते एक खिळवून ठेवणारा खेळ थोडेही विचलित न होता तो पाहायला लाऊन त्यात गुंतवून ठेवतात..तुम्ही सम्मोहित झाल्यासारखे होता... होय..ही किमया दोन सशक्त पत्रांच्या म्हणजे डॉ. गिरीश ओक आणि डॉ. श्वेता पेंडसे ..३८ कृष्ण व्हिला..या नाटकातून घडवितात..हे सत्य वास्तव आहे.. नाटक सुरू होते ते ..नंदिनी मोहन चित्रे यांच्या आगमनाने लेखकाच्या घरात.. कारण त्याने आपल्या पुस्तकाला मिळालेला साहित्यातील सर्वात मोठा पुरस्कार घ्यायला जावू नये..यासाठी तिने दिलेल्या नोटीस करणावरून.. तिच्या मते हे लेखन त्याचे स्वतः चे नसून आपला नवरा मोहन चित्रे याचे आहे.. यावरून.. पहिला अंक देवदत्त कामत नंदिनीला हे लेखन कसे आपले आहे हे समजावून सांगण्याच्या गोष्टीत.. तर दुसरा अंक सारा घडतो..ते मोहन चित्रे याने त्याने लिहलेले लेखन कसे आपल्या नावाने प्रसिद्ध केले हे सांगणारा याबद्दल ..

दोन परस्पर भिन्न घटना..आणि त्या केवळ उत्कट अशा भावस्पर्शी संवादातून..आणि दोन नटांच्या परस्पर भिन्न अशा व्यक्तिरेखेतून.. पहिल्या अंकात ती अती भावनिक..संवेदनशील..हळवी..रडवेली..तर तो आपल्या अभ्यासपूर्ण शैलीत आपणच कसे योग्य आहे हे सांगण्याच्या स्थितीत.. तर दुसऱ्या अंकात मोहन चित्रे याची दापोलीत रात्रीच्या अंधारातील भेट..आणि त्यातून त्याचेवर असलेले समाजात वावरण्याची भीती असलेले दडपण यातून..त्यांचा आजार.. त्याने देवदत्त कामत ३८ कृष्ण व्हीला.. येथे विशिष्ठ जागी येऊन लीहलेल्या उत्तम कादंबरीच्या भोवतालच्या जगात.. समाजात वावरण्याची त्याची भीती आणि त्यापोटी देवदत्त यांच्या पहिल्या पुस्तकाला मिळालेले घवघवीत यश..आणि त्यानंतर पुढे त्यांना लिहण्यासाठी आलेली..निराशा..यातून मोहन यांनीच तुम्हीच आपली पुस्तके तुमच्या नावावर..तेही यक्ष या टोपण नावाने प्रकाशित करण्याची केलेली विनंती.. त्यातच नंदिनीचे हळवे मन..आणि तिला वाटणारी भीती..यातून नाटक उलगडत जाते.. आणि अखेरीस आपली नोटीस मागे घेऊन पुरस्कार घेण्यासाठी देवदत्त कामत यांनीच जावे यासाठी विश्वासाने केलेली मागणी...आणि .. नाटक काहीसे असं घडतं..आपण रसिक ते अतिशय मनापासून ते अनुभवतो. त्यांच्या देवदत्त कामत यांच्या अभिनयातून साकारलेल्या भूमिकेत ..(जेष्ठ रंगकर्मी डॉ. गिरीश ओक ह्यांचं हे ५० वे नाटक..)आणि तेही आणि त्या श्वेता पेंडसे आहेत..त्यांना देवदत्त कामत आणि नंदिनी समजूनच त्यांच्यातलाच एक बनून नाटक पहातो.. केवळ दोन पात्रे असलेले नाटक.. घटनेतून नव्हे तर शब्दातून पुढे जाणारे.. उत्कंठा वाढविणारे एकेक पाऊल रंगभूमीवर पडत असताना ते सारे खरे म्हणून त्या व्यक्तीरेखे बरोबर वाहवत जातो.. त्याचे कारण एकच डॉ. गिरीश ओक..यांचा दमदार वावर..सहज केलेला अभिनय..आणि उत्तम वाक्यमांडणी... याउलट नंदिनी बनून नाटकाची लेखिका डॉ. श्वेता पेंडसे यांनी उभी केलेली संवेदनशील मनाची..हळवी..पण प्रसंगी कठोर असलेली तेव्हढीच तयारीने उभी केलेली व्यक्तिरेखा...यामुळे.. आणि हो..यातले मोहन चित्रे हे पात्र प्रत्यक्ष दिसत नाही पण त्यांचे अस्तित्व आणि त्यांचे व्यक्तित्व..सतत जाणवते कारण ते पात्र नाटकभर आपल्या मनात कायम रहाते. एक बंदिस्त आणि रसिकांना खिळवून ठवणारा प्रयोग बांधणारे दिग्दर्शक विजय केंकरे यांच्या उत्तम दिग्दर्शन कौशल्यामुळे हे नाटक अधिक अंगावर येते.. मराठी रंगभूमीवर एक वेगळा विषय आणि त्याची अशी उत्तम मांडणी झाल्यामुळे मराठी रंगभूमीवरील एक उत्तम नाटक या श्रेणीत ३८ कृष्ण व्हिला ..नक्कीच समाविष्ट केले जाईल.. असा वेगळा विषय अतिशय उत्तम रित्या मांडण्याचे धाडस केलेल्या डॉ. श्वेता पेंडसे यांचे नाटककार म्हणून रसिकांनी स्वीकारलेले हे नाटक त्यांच्याकडून अधिक चांगल्या विषयावरील..आणि मराठी रंगभूमी अधिक श्रीमंत करणारी कलाकृती निर्माण होईल अशी अपेक्षा आहे.. १९ मार्च २०२२ रोजी रंगभूमीवर आलेले हे नाटक पाहण्यासाठी आम्हाला २३५ प्रयोग वाट पहावी लागली याची खंत आहे.. पण दरसे आये..दुरुस्त आये..अशीच भावना आहे.. नाटक संपल्यावर इतके उत्तम , बंदिस्त ..आणि लेखन तसेच दोघांची कामेही अतिशय सुंदर असल्याचे रसिकांच्याकडून व्यक्त होत होते.. हीच तर नाटकाची खरी पावती आहे.. ज्यांनी अजून पाहिले नाही त्यानी आवर्जून हे नाटक पहावे ..! श्रेयनामावली लेखक: डॉ. श्वेता पेंडसे दिग्दर्शक: विजय केंकरे नेपथ्य: संदेश बेंद्रे प्रकाश: शीतल तळपदे संगीत: अजित परब

- सुभाष इनामदार, पुणे subhashinamdar@gmail.com

लडाखमध्ये श्योक नदीच्या पात्रात जेंव्हा गाडी बंद पडते ....!

तसा आमचा लेह लडाख मधील प्रवास व्यवस्थित चालला होता. आम्ही रोवर्स डेन ..यांनी आयोजित केलेल्या श्रीनगर..कारगिल..आर्यन व्हॅली.. तुर्तुक.. नुब्रा व्हॅली..असा त्या विरळ हवा असलेल्या वातारणाशी स्वतः ला जुळवत या अनोख्या प्रदेशात उंच पर्वत, भव्य नद्या..आणि खारदुंगला पास सारख्या उंचीवरील अनोख्या आणि बोचऱ्या हवेचा मारा झेलत आम्ही ११ ज्येष्ठ नागरिक तिथल्या निसर्गाचा आनंद घेत ट्रॅव्हल्स बसने फिरत होतो.. आणि सुमुर भागातून फिरताना वातावरणात बदल होत असल्याचे जाणवले..मन थोडे नाराजी व्यक्त करीत होते..आणि सुमुर गावातून जवळच असल्या पनामिक इथल्या गरम पाण्याच्या कुंडाचा अनुभव घेऊन उत्तम सौंदर्याने नटलेल्या ठिकाणी वास्तव्यासाठी दाखल झालो.. रात्रीच आमच्या सर्वांच्यात सामील झालेल्या कौस्तुभ दळवी यांनी जाहीर करून टाकले.. श्योक नदीच्या पात्रात ग्लेशियरचे पाणी वाढत आहे..उद्याचा पैंगोंग लेकला जाण्यावर कदाचित ब्रेक लागू शकुन आपल्याला लेह येथे जाणे भाग पडेल. आपण लेह वरून पैंगोंगला दुसऱ्या चांगल्या मार्गाने जाऊ शकतो.. पण तरीही आपण नदीच्या जवळ जाऊन नेमकी परिस्थिती पाहून निर्णय घेऊ.. तेंव्हा आपण उद्या चहा..नाश्ता न करता सकाळी ६ वाजता सूमुर सोडून निघणार आहोत... ठरले.. आम्ही ३० जुलै..२४ रोजी ठरल्या वेळी निघालो..दीड तासाच्या प्रवासानंतर श्योक नदीच्या काठी आलो..पहातो तर नदी पात्रातून जाणारा पैंगोंगचा रस्ता कुठेच दिसत नव्हता.. नदीचे पात्र बर्फ वितळत अधिक वेगाने वाढत आहे.. आता पुढे काय...हा प्रश्न आमच्यासमोर होता. दरम्यान आमच्या वाहन चालकाने माहिती काढली की पाणी कमी होण्यासाठी तासभर वाट पाहावी लागेल. मग आम्ही या नदीच्या काठी बाजूला घेतलेल्या गाडीत पाणी कमी होऊन आपल्याला जाता येईल असे वाटून तिथेच बसून राहिलो.. हळू हळू सुमारे वीस एक प्रवासी आणि खासगी गाड्या त्याचीच वाट पाहत तिथे थांबल्या होत्या..त्यातच पंधरा ते वीस बाईक रायडर देखील ह्याच प्रतीक्षेत असलेले दिसले.

नेहमी नदीला पाणी येऊन रस्ता बंद होतो म्हणून पर्यायी रस्ता करण्याचे काम सुरू केलेले दिसले.. त्या कामासाठी उभे असलेले तीन जेसीबी होतेच.. तासाभरात त्यापात्रात दोन जेसीबी पात्रात उतरून रस्ता निर्माण व्हावा म्हणून एका कोपऱ्यातील पाण्याच्या प्रवाहात नदीतील वाळू.. गोटे यांचा भराव टाकण्यासाठी पुढे सरसावले. त्यांच्या दोन तासाच्या प्रयत्नानंतर एक काम करणारी जीप पात्रातून सुरक्षीत जाऊन परत आली देखील.. आम्ही आपापसात ठरवले होते..की या परिस्थितीत पाण्याशी खेळायचे नाही..आपण सरळ लेह येथे जाऊ.. पण अमच्या वाहनचालकाची जिद्द भारी .. त्याने नदीच्या पत्रातून जसा जेसीबीने रस्ता मोकळा करून जाण्याचे संकेत दिले ..तशी आमची टेम्पो ट्रॅव्हल्स गाडी प्रथम नदीपात्रात घालण्याचे ठरविले.. गाडी शिरली.. नदी पात्रातील गोटे.. दगड..यातून मार्ग काढत गाडी चालुही लागली. एका बाजूने वाट काढत गाडी पुढे सरकत होती..आणि अचानक गाडी उजव्या बाजूस असलेल्या त्या गोट्यात फसली.. गाडी वेगच घेत नव्हती.. ती तिथेच अडकली.. ना पुढे..ना मागे.. जागीच ठप्प..!

अचानक गाडीच्या चालकाच्या दरवाजातून पाणी गाडीत घुसत होते..मागूनही पाणी गाडीत येत असल्याचे जाणवले.. मग मात्र आम्ही सारेच घाबरलो..पण आपल्या मनाचा निग्रह करून पुढील स्थितीवर अवलंबून राहण्यासाठी सिद्ध झालो.. तशातच चालक खाली उतरला.. शेजारी जेसीबी चालक आणि त्याचा साथीदार हे सारे पहात होता.. गाडी जशी पात्रात फसल्याचे पाहिले मात्र काठावर ते दृष्य पहात असलेले इतर चालक मदतीला धावले.. तुम चिंता मत करो..हम तुमको..सही सलामत बाहर निकलेंगे.. म्हणत धीर देत होते.. तशातच गाडीतून लोखंडी साखळी..आणि नायलॉन दोरी काढली.. चालक आणि मदतीला आलेले लोक जेसीबीच्या सहाय्याने त्यातून गाडी खेचण्याचा प्रयत्न करीत होतेच.. पण ती साखळी आणि दोरी वजन न झेपल्याने तुटून आली. त्याला वजन उचलणे शक्य झाले नाही.. मग दुसरी जाड लोखंडी चेन आणली गेली.. त्यांचा प्रयत्न सुरूच होता..

मग आम्हीच म्हटले की आम्ही पाण्यातून चालत जाऊ..जशी स्थिती असेल तशी पाहू..पण गाडीतून खाली उतरू. ..ठरले.. आम्ही सारे पुरुष आणि महिलावर्ग.. देवाचे नाव घेत .. बुट..चप्पल काढून हातातील वस्तूंसह गाडीच्या बाहेर सुमारे चारशे पावले चालत आलो.. कुणी स्तोत्र पठण..तर कुणी अथर्वशीर्ष म्हणत त्या रेती दगडातून चालत जिथे पाणी कमी होते तिथे पोचलो.. इकडे जेसीबी क्रेन गाडीला जोरदार उचलत बाहेर काढत होती.. अखेर काही वेळातच..त्यांच्या प्रयत्नाला यश आले..गाडी बाहेर आली मात्र.. गाडी पाण्यात गेल्याने गाडीचा सेन्सर काम करेनासे झाले.. गाडीचा एक पार्ट बदली केला..मग गाडीच्या अंगात प्राण आले..

आणि सारे ज्येष्ठ नागरिक पुन्हा एकदा मदतीसाठी धावलेल्या माणसांना बक्षिसी देऊन गाडीत विराजमान झाले.. जणूकाही ते आमच्यासाठी देवदूत बनून मदतीला धावल्याची यामागे भावना होती. आणि हा प्रसंग कुणावर येऊ नये असे म्हणत पुढील वाटचालीसाठी सामोरे गेलो..

वेगळा अनुभव पुढेही आहे.. नदीचे प्रवाह.. पाण्याचा खळाळणारा प्रवाह..आणि खाचखळग्याचे रस्ते पार करत गाडीने आघम चौकात आलो आणि डाव्या दिशेने गेलो..तर पैंगोंग आणि उजवीकडे गेलो तर साठ किलोमिटर दूरच्या रस्त्याने लेह १०७ किलो मिटर.. मग वाहनचालक पैंगोंग कडील रस्त्याने गाडी हाकत होता.. वाटेत. दोन गाड्या सांगत होत्या..पैंगोंग लेक साठी जाण्याचा रस्ता बंद आहे..पण चालकाने तशीच गाडी दामटली.. पुढे लडाखी प्रदेशातील गाडी दिसली..त्यांच्या आणि आमच्या चालकाचा संवाद झाला.. त्यातून कळले की किमान चार दिवस हा मार्ग मोकळा होणार नाही.. मग माग चालकाला परतण्या शिवाय पर्याय नव्हता..

मग पुन्हा त्या आघम चौकात आलो.. आणि गाडी वरीला पास वरुन शक्ती..आणि मग लेह कडे..जाण्याचे नक्की झाले.. आपल्या नशिबात पैंगोंग अनुभवणे आज नाही हे आम्ही मनाशी नक्की केले.. मग गाडीने उजव्या दिशेने लेह साठी धाव घेतली मात्र... गाडी घाटातील चढावार चढत नव्हती.. त्यासाठी चार वेळा सर्वांसह प्रयत्न झाले..पण तेच फळ.. आता तर आपण भोवऱ्यात अडकल्याचा भास होत होता. दरम्यान एक टेम्पो ट्रॅव्हल्स जी त्या चौकातील मालकाची होती..त्यांना खालच्या गावात धार्मिक कार्यासाठी जायचे होते..त्यांना चालकाने गाडी दाखविली..अमच्यासाठी ते गाडीचे डॉक्टरच होते.. त्यांनीही प्रयत्न केला.. पण गाडीच्या बॅटरी मध्ये पाणी गेल्याने गाडी वेग घेत नसल्याचे स्पष्ट झाले. ही गाडी लवकर दुरुस्त होणे शक्य नाही..संध्याकाळचे साडेसहा वाजले.. डोळ्यापुढे अंधार..ना पैंगोंग..ना लेह..मध्येच अडकलो..

शेवटी त्या गाडीच्या मालकाला विनंती केली..त्यानी ती मान्य करून आम्हाला शक्ती पर्यंत ..सुमारे ६२ किलोमिटर ..सोडण्याचे मान्य केले.. दरम्यान मोबाईल रेंज मिळून लेह मधून शक्ती साठी गाडी मागविण्यात आली.. आम्ही आघम मधून निघालो. इथे रात्र आठ नंतर होते.. बाहेर काळोख ..त्यात काचेतून वारा घोंगावतोय.. आमची ही गाडी छोटी असल्याने दाटीवाटीने प्रवास सुरू झाला.. दीड तासाच्या घाट माथ्याच्या प्रवासा नंतर त्या चालकाने सांगितले..इथे गाडी चढत नाही..गाडी चढामुळे मागे येत आहे.. तुम्हाला थोडे उतरून चालत यावे लागेल.. बाहेर वारा.. जबऱ्या थंडी..कुणाला चालायला अडचण..कुणाला पुरेसा ऑक्सिजन मिळत नव्हता..मात्र तरीही आलिया भोगाशी..ठरवून आम्ही चालत पुढे गेलो.. सारे दमलेले..थकलेले..मनावर ओझे.. अखेरीस वरि ला पास करून शक्ती पर्यंत आलो..तर लेह मधून येणारी गाडी शक्तीच्या पुढे १५ किमी पुढे येऊन आमची वाट पहात चालक उभा होता.. मग सारेच हुश्श झाले..त्यात सामान आणि बरोबरचे सारे टाकून लेह साठी निघाली.. रात्री साडेबाराच्या सुमारास लेह येथे मुक्कामी दाखल झालो.. असा तो सारा ३० जुलै..२४ चा दिवस..आम्हाला तिथल्या आठवणी देत मागे पडला..आम्ही तो दिवस कायम स्मरणात ठेऊ.

- सुभाष इनामदार, पुणे subhashinamdar@ gamil.com

अलौकिक शांताबाई...

अलौकिक शांताबाई... यातून अपर्णा संत यांनी त्यांच्या प्रतिभेला पुन्हा जिवंत केले..! शांता ज. शेळके... पाठ्यपुस्तकातून आपल्या कवितेतून ह्या सहीसह भेटलेल्या .. आणि नंतर गीतकार म्हणून लोकप्रिय झालेल्या शांताबाई..यांच्या आयुष्यातील लहानपण आणि पुढे मोठेपणी भालजी पेंढारकर, दिनकर द. पाटील यांच्या चित्रपटातील गाण्यातून लक्षात राहिलेल्या अलौकिक प्रतिभेच्या शांताबाई सुगम संगीतात अभ्यासपूर्वक कार्यक्रमातून दिसणाऱ्या अपर्णा संत यांनी रविवारी पुण्यात सादर केलेल्या ..कार्यक्रमातून रसिकांच्या मनावर त्या अधिराज्य गाजवणाऱ्या प्रतिभेला पुन्हा जिवंत केले..आणि शब्द..स्वर यांच्या माध्यमातून अनेकांच्या मनात कायम कोरल्या गेल्या.. कवितेच्या शब्दात दडलेला आशय आणि संगीतकाराने शब्दातून तो अर्थ कसा बाहेर आणला याचे प्रात्यक्षिक आपल्या अभ्यासपूर्ण सादरीकरणातून ठळकपणे समोर आणला. प्रतिभा मग ती कवीची वा गीतकाराची असो..कशी फुलत जाते आणि संगीत देताना संगीतकाराने त्याला कसे फुलवून बाहेर आणले आहे याचे उदाहरण म्हणजे हा कार्यक्रम होता.

खरे तर अपर्णा संत या उत्तम गायिका म्हणून आपल्याला दिसल्या..पण इथे त्या दिसतात कविता..आणि गाणी यांच्यातील दडलेले नाते सांधणारी आशयाला आपल्या विश्लेषणातून बाहेर आणणारी विचारवंत म्हणून.. अनेक कवितेतील अर्थ..आणि संगीतकाराने त्याला स्वरातुन दिलेला योग्य न्याय याची अपर्णा संत यांनी अनेक उदाहरणातून रसिकांना दाखले देत समजावून सांगितले आहे.. शांता शेळके यांच्या अनेक कवितांना त्यानी आपल्या निवेदनातून प्रगट केले..पण पैठणी या कवितेला ज्या तन्मयतेने सादर केले ..ते एक उत्तम उदाहरण सांगता येईल. सातारा जिल्ह्यातील कोरेगाव येथे आपल्या लहानपणी शांताबाई ..आणि अरुणा ढेरे कशा भेटल्या आणि त्यानी कसे गाणे ऐकले आणि पुण्यात हृदयनाथ मंगेशकर यांची कशी भेट घडवून आणली..आणि आयुष्याला कशी योग्य दिशा दिली ते अपर्णा संत आपल्या शब्दातून व्यक्त करतात.

अलौकिक शांताबाई... मध्ये अपर्णा संत स्वतः न गाता आपल्या किरण भिडे नायर ( मागे उभा मंगेश, ही वाट दूर जाते, हे श्यामसुंदर राजसा ), श्रुती देवस्थळी (माझी न मी राहिले, निळ्या आभाळी कातरवेळी, पहा टाकले पुसूनी डोळे , आणि अखेरचे जिवलगा राहिले दूर घर माझे ), पूर्वा जठार ( विकल मन आज..हे नाट्यगीत, ऋतू हिरवा) , चिन्मयी तांबे (हे एक झाड आहे, कळले तुला काही) या शिष्यांना गाणी सादर करायला लावून .. ती उत्तम तयारीने करायला लावून त्यांना नवा आत्मविश्वास दिला..

तर शुर आम्ही सरदार, तोच चंद्रमा नभात, रुपास भाळलो मी..श्रुती देवस्थळी सह, आणि अजब सोहळा..ही लोकप्रिय गाणी गाण्यासाठी जितेंद्र अभ्यंकर यांना आमंत्रित करून ती गाणी तयारीने सादर केली.

याशिवाय शांताबाईंच्या बालगीतांसाठी.. इरा वेदपाठक आणि स्वरा बंकापुरे या छोट्या मुलींना तयार करून त्यांचेकडून दोन गाणी रसिकांना ऐकवली. त्यातले किलबिल किलबिल रसिकांनी डोक्यावर घेतले. अपर्णा संत आणि त्यांच्या सर्व शिष्यांनी राजा सारंगा..ह्या कोळी गीतातल्या सुंदर हार्मनी मधून रसिकांना मंत्रमुग्ध केले.. गाण्याला स्वराने आणि शब्दाने ती धून पुन्हा पुन्हा आळविणाऱ्या गीताने वातावरण भारावून गेले होते. या पाठीमागे असलेल्या उत्तम संगीत संयोजक मिलिंद गुणे यांनाही दाद द्यायला पाहिजे..हे गाणे जून मध्ये शांताबाई शेळके यांच्या स्मृतीला भावपूर्ण वंदन म्हणून सादर करण्यासाठी तयार केले होते.

संपूर्ण कार्यक्रमाची साथ केदार परांजपे, राजेंद्र दूरकर, निलेश देशपांडे, अजय अत्रे आणि प्रसन्न बाम यांनी उत्तम संगत करून तो रंगतदार केला. त्यांचीही यांच्या यशामागे मेहनत दिसली.

अलौकिक शांताबाई... याची संकल्पना, संहिता आणि निवेदन करून अपर्णा संत यांनी रसिकांना मंत्रमुग्ध केले..खरोखर असा कार्यक्रम आयोजित करण्यासाठी खूपच मेहनत आणि तयारी करून तो सादर करावा लागतो..त्याचे सारे श्रेय गायक..गुरू..आणि संगीत अभ्यासक अपर्णा संत यांना मनापासून द्यायला हवे.. यासाठी डॉ. अरुणा ढेरे मुद्दाम उपस्थित होत्या..आणि सुजाण रसिक सभागृहात दाद देत होता. अशा पद्धतीच्या कार्यक्रमांना रसिक तिकीट काढून गर्दी करतात ही आगळी गोष्ट आहे..

- सुभाष इनामदार, पुणे